Op 1 januari 2023 is de Wet excessief lenen bij eigen vennootschap in werking getreden. Deze wet regelt grofweg dat de dga die te veel heeft geleend bij de eigen bv, hierover belasting betaalt. Er geldt in 2023 een drempel van € 700.000, vanaf 2024 bedraagt de drempel hoogstwaarschijnlijk € 500.000. Voor toepassing van deze drempel kan meer meetellen dan alleen een lening aan de dga. Verder zijn ook uitzonderingen op de regel mogelijk. Het eerste meetmoment is 31 december 2023. Je hebt daarom nog maar even om te beoordelen wat de wet voor jouw situatie betekent en of je nog actie kunt en/of moet ondernemen.
Voor wie geldt de nieuwe wet?
De Wet excessief lenen bij eigen vennootschap kan van toepassing zijn op iedereen:
die een zogenaamd aanmerkelijk belang heeft in een of meer vennootschap(pen), én
die schulden heeft aan die vennootschap(pen) en/of waarvan de partner of zogenaamde verbonden personen of hun partners schulden hebben aan die vennootschap(pen).
Grofweg heeft iemand een aanmerkelijk belang als diegene:
minimaal 5% van de aandelen bezit, en/of
het recht heeft om 5% van de aandelen te verwerven, en/of
winstbewijzen heeft die betrekking hebben op ten minste 5% van de jaarwinst of ten minste 5% van wat bij liquidatie wordt uitgekeerd.
Met een directeur-grootaandeelhouder (hierna: dga) wordt doorgaans iemand bedoeld die op grond van voorgaande regels een aanmerkelijk belang heeft. Een dga kan dus geraakt worden door deze wet.
Tip: de regels om te bepalen of iemand een aanmerkelijk belang heeft, kunnen complex zijn. Zo kan je bijvoorbeeld ook een aanmerkelijk belang hebben in een vennootschap waarin je niet direct de aandelen bezit, maar wel indirect via een andere vennootschap. Je kan dus een aanmerkelijk belang hebben in meerdere vennootschappen. Overleg met ons of in jouw situatie sprake is van een aanmerkelijk belang, in welke vennootschappen en hoe de regels in jouw geval uitwerken.
Let op! Deze advieswijzer concentreert zich met name op een aanmerkelijk belang in een bv. Een aanmerkelijk belang kan echter ook in andere entiteiten worden gehouden. Denk bijvoorbeeld aan een deelgerechtigheid in een open fonds voor gemene rekening of een lidmaatschapsrecht in een coöperatie of een aandeel in een andere (Nederlandse of buitenlandse) vennootschap waarvan het kapitaal geheel of ten dele in aandelen is verdeeld. Ook in die situaties kan de Wet excessief lenen bij eigen vennootschap van toepassing zijn.
Schulden hoger dan € 700.000 van dga én partner
Een dga met schulden aan de bv die op 31 december 2023 hoger zijn dan € 700.000 kan in 2023 met de gevolgen van de wet te maken krijgen. Het gaat hierbij niet alleen om de schulden van de dga zelf, maar ook om de schulden van de fiscale partner van de dga. Om te beoordelen of de € 700.000 wordt overschreden, worden de schulden van de dga en de fiscale partner bij elkaar opgeteld. Heb je naast een schuld ook nog een vordering op de bv, dan worden die twee niet gesaldeerd; er wordt dus puur naar de schulden gekeken!
Let op! Heb jij en/of je fiscale partner een aanmerkelijk belang in meer bv’s, dan moet je de schulden die jij en je fiscale partner hebben aan al die bv’s bij elkaar optellen. Alleen als het totaal op 31 december 2023 niet hoger is dan € 700.000, krijg je in 2023 niet met de gevolgen van de wet te maken. Je kan dus niet maximaal € 700.000 per bv lenen, maar tezamen met je fiscale partner maximaal € 700.000 van alle bv’s tezamen.
Voorbeeld | Je hebt een aanmerkelijk belang in bv X en een aanmerkelijk belang in bv Y. Je hebt van beide bv’s geld geleend. Bij bv X bedraagt je schuld op 31 december 2023 € 350.000, bij bv Y € 500.000. Tezamen bedragen de schulden meer dan € 700.000. Als je niets doet, moet je over 2023 belasting betalen over een bedrag van € 150.000 (€ 850.000 minus € 700.000). Ook indirecte schulden en andere rechten Bij het inventariseren van de schulden moet je letten op alle civielrechtelijke schuldverhoudingen en verplichtingen. Ook de indirecte schulden tellen mee.
Let op! Kan de dga en/of zijn fiscale partner alleen een externe financiering krijgen als de bv borg staat? Dan telt deze lening ook mee voor de vraag of de schulden op 31 december 2023 boven de € 700.000 uitkomen. Kan de dga en/of zijn fiscale partner wel een externe financiering krijgen zonder borg, maar zorgt borgstelling door de bv voor betere voorwaarden, dan telt de lening niet mee.
Tip: overleg met ons of in jouw situatie mogelijk civielrechtelijke schuldverhoudingen en verplichtingen aanwezig zijn en hoe je om moet gaan met borgstelling door de bv.
Ook schulden van verbonden personen
Hebben bloed- of aanverwanten in de rechte lijn schulden aan je bv, dan moet je deze schulden bij jezelf meetellen voor het deel van hun schulden dat boven de € 700.000 uitkomt. Bloed- en aanverwanten in de rechte lijn zijn kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen enzovoort en ouder, grootouder en overgrootouders enzovoort van jouw en/of je fiscale partner.
Voorbeeld | Heeft bijvoorbeeld je kind € 600.000 geleend van de bv, dan hoef je niets mee te tellen. Bedraagt de schuld van je kind aan de bv op 31 december 2023 echter € 800.000, dan tel je € 100.000 mee voor de beoordeling of je boven de drempel van € 700.000 komt. Heb je zelf € 650.000 bij je bv geleend, dan betekent dit dus dat je over 2023 over € 50.000 belasting moet betalen (€ 650.000 + € 100.000 -/- € 700.000).
Tip: dit geldt niet als je bloed- of aanverwant zelf een aanmerkelijk belang heeft in de bv. Je bloed- of aanverwant moet dan zelf beoordelen in hoeverre de wet op hem/haar van toepassing is. Voor jouw beoordeling telt de schuld van de bloed- of aanverwant dan niet mee.
Voorbeeld | Heeft jouw kind uit het vorige voorbeeld een aanmerkelijk belang in je bv, dan telt de € 100.000 niet bij je mee. Je betaalt dan dus geen belasting. Je kind moet echter over € 100.000 (€ 800.000 -/- € 700.000) belasting betalen.
Uitzondering voor eigenwoningschulden
Voor eigenwoningschulden geldt een uitzondering. Deze tellen niet mee voor de beoordeling of je op 31 december 2023 schulden hebt aan de bv(’s) boven € 700.000. Het moet hierbij echter wel gaan om een schuld die voldoet aan de wettelijke bepalingen om renteaftrek te krijgen in de inkomstenbelasting. Bovendien moet een recht van hypotheek verstrekt zijn aan de bv.
Let op! Is geen hypotheek verstrekt, dan telt de lening wel mee. Dat geldt ook als wel hypotheek verstrekt is, maar de lening niet voldoet aan de wettelijke bepalingen voor renteaftrek in de inkomstenbelasting. Is wel hypotheek verstrekt, maar is het inschrijvingsbedrag van die hypotheekverstrekking lager dan de lening? Dan telt het deel van de lening boven dit inschrijvingsbedrag ook mee.
Tip: bestond je eigenwoningschuld aan de bv op 31 december 2022 al, dan geldt de voorwaarde dat hypotheek verstrekt moet zijn, niet. Deze schulden hoeven dus alleen aan de wettelijke bepalingen te voldoen om renteaftrek te krijgen in de inkomstenbelasting.
Voorbeeld | Je hebt op 31 december 2023 een schuld bij de bv van € 500.000 die je hebt gebruikt voor aanschaf van de eigen woning. Daarnaast heb je nog € 500.000 bij je bv geleend voor andere zaken. De lening voor de eigen woning voldoet aan de wettelijke bepalingen voor renteaftrek in de inkomstenbelasting. Je hebt geen hypotheek verstrekt voor deze schuld aan de bv. Als deze schuld aan de bv op 31 december 2022 al bestond, heb je geen last van de Wet excessief lenen bij eigen vennootschap. De eigenwoningschuld telt namelijk niet mee voor de beoordeling en de andere lening is lager dan € 700.000. Als de schuld na 31 december 2022 is verstrekt, moet je over 2023 over een bedrag van € 300.000 belasting betalen (€ 500.000 + € 500.000 -/- € 700.000).
Tip: de uitzondering voor eigenwoningschulden geldt ook voor schulden van bloed- of aanverwanten in de rechte lijn. Zijn dit eigenwoningschulden die voldoen aan de hiervoor beschreven voorwaarden, dan tellen deze schulden dus niet bij je mee.
Peildatum 31 december 2023
Op 31 december 2023 wordt voor de eerste keer gepeild of je schulden hoger zijn dan € 700.000 of niet. Dit uiteraard met inachtneming van alle regels die hiervoor gelden en die we hiervoor (deels) beschreven. Zijn je schulden op dit moment nog hoger dan € 700.000, dan heb je dus nu maar korte tijd om in actie komen. Overleg met ons wat je eventueel nog kan doen.
Tip: voor de beoordeling van de grens van € 700.000 mag je vorderingen die je hebt op je bv(’s) niet salderen met schulden die je hebt aan de bv(’s). Mogelijk kan het daarom verstandig zijn om vóór 31 december 2023 deze vorderingen en schulden officieel met elkaar te verrekenen. Overleg daarover met je relatiebeheerder.
Belastingtarief
Je bent over het surplus boven de € 700.000 belasting verschuldigd in box 2. Het tarief in box 2 bedraagt in 2023 26,9%. Vanaf 2024 zullen twee tarieven in box 2 van toepassing zijn. Over de eerste € 67.000 aan box 2-inkomen (voor fiscale partner het dubbele bedrag) zal 24,5% zijn verschuldigd, over het meerdere 31% (maar let op, er ligt bij de Eerste Kamer een wetsvoorstel waarin dit tarief verhoogd wordt naar 33%!).
Gevolgen bij latere aflossing schuld
Betaal je in 2023 over het deel van je schulden boven de drempel van € 700.000 belasting, dan wordt de drempel van met dit deel van de schulden verhoogd. Dit voorkomt dat je elk jaar opnieuw over het surplus boven de drempel moet afrekenen. Een latere aflossing op deze schulden leidt dan tot een negatief inkomen in box 2. Dit negatieve inkomen wordt verrekend met andere positieve inkomsten in box 2 in dat jaar of leidt tot een verlies in box 2. Dit verlies kan vervolgens verrekend worden met box 2-inkomen van het voorafgaande jaar of met box 2-inkomen van de zes opvolgende jaren.
Voorbeeld | Je hebt een aanmerkelijk belang in een bv en op 31 december 2023 een schuld van € 850.000 aan deze bv. In de aangifte inkomstenbelasting 2023 ben je hierover 26,9% over € 150.000 (€ 850.000 minus € 700.000) is € 40.350 belasting verschuldigd. Als je in 2024 € 150.000 aflost op de schuld (en er in dat jaar geen ander inkomen uit box 2 is) ontstaat een verlies in box 2 van € 150.000. Dit verlies is volledig te verrekenen met de winst uit 2023, waardoor de in 2023 betaalde belasting van € 40.350 wordt teruggegeven. Over 2023 moet je het echter wel eerst betalen.
Tip: meer weten over de gevolgen van een latere aflossing in jouw situatie? Bespreek het met je relatiebeheerder.
Schulden tot € 700.000
Bedragen de schulden minder dan € 700.000, dan kan je nog steeds een risico lopen op belastingheffing, als de Belastingdienst meent dat sprake is van een verkapte dividenduitkering. De Belastingdienst moet dit wel aannemelijk kunnen maken. Zorg daarom dat jouw leningen altijd schriftelijk in een overeenkomst met zakelijke voorwaarden zijn vastgelegd. De bewijspositie van de Belastingdienst wordt dan een stuk lastiger.
Alleen fiscale werking
Als jouw bv wordt geconfronteerd met de gevolgen van deze nieuwe wet en dus belasting moet betalen over het surplus boven € 700.000, dan heeft dat alleen fiscale gevolgen. Met andere woorden: de schuld blijft wel gewoon bestaan. Je mag de schuld ook in de aangifte inkomstenbelasting blijven opvoeren.
Verlaging drempel van € 700.000 naar € 500.000
De Tweede Kamer heeft een plan aangenomen om vanaf 2024 de drempel van € 700.000 te verlagen naar € 500.000. Als de Eerste Kamer in december 2023 instemt met dit plan, geldt per 31 december 2024 een drempel van € 500.000.
Tot slot
De Wet excessief lenen kan voor een ongewenste afrekening op 31 december 2023 zorgen. Heb jij, je partner of met jou verbonden personen schulden aan de bv? Overleg dan welke gevolgen de wet voor jou kan hebben.
Disclaimer | Hoewel bij de samenstelling van deze advieswijzer de uiterste zorg is nagestreefd, wordt geen aansprakelijkheid aanvaard voor onvolledigheden of onjuistheden. Vanwege het brede en algemene karakter van de advieswijzer, is deze niet bedoeld om alle informatie te verschaffen die noodzakelijk is voor het nemen van financiële beslissingen.